علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما چیست؟
دانستن علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما به دلیل تاثیر منفی آن در ظاهر سنگ اهمیت بسیاری دارد. دلایل متعددی وجود دارند که باعث ایجاد چنین حالتی می شوند. برای رفع هر ایرادی، اولین کار تشخیص دلایل ایجاد آن است.
همه‌ی ما حتماً نمای سنگی و آجرنماها را دیده‌ایم که پس از مدتی شوره زده و لایه‌ی سفیدی روی آنها ایجاد می‌شود.
این نمک‌ها به مرور زمان زیاد شده و باعث می‌شوند زیبایی نما به شدت کاهش یابد. اگر دقت کرده باشید چنین حالتی تنها در نقاط مرطوب اتفاق می‌افتد.
برای مثال به ندرت پیش می‌آید شما بر روی سطح آجرنمای داخلی یا سنگ کف ساختمان شوره ببینید. اما امکان رخ دادن این موضوع در نمای خارجی ساختمان، کف پارکینگ و … به مراتب بیشتر است. پس می‌توان یک علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما را در رطوبت پیدا کرد.
شوره سنگ چیست؟
رسوب نمک و املاح معدنی حاصل از تبخیر آب ملات پشت سنگ و ترکیبات خود سنگ، سبب شوره و سفیدک بر روی سطح آن می‌شود.
شوره سنگ امری کاملا طبیعی است چرا که ذات سنگ طبیعی بوده و دارای ترکیباتی چون سولفات سدیم و کلسیم است. از طرفی نوع ملات به کار برده شده پشت آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
علت شوره زدن سنگ نما
شوره زدن سنگ در محیط‌های مرطوب بیشتر دیده می‌شود چرا که نمک و املاح معدنی از طریق رطوبت راحت‌تر به سطح سنگ منتقل می‌شوند. از طرفی هر چه تراکم سنگ‌ها پایین‌تر باشد راه انتقال محلول‌های نمکی به سطح سنگ و تبخیر آن بیشتر خواهد شد.
سدیم موجود در سنگ‌ها بلاخص سنگ‌های آبرفتی و دگرگونی شده، در واکنش با رطوبت و حل شدن در رطوبت به هنگام خارج شدن و تبخیر رطوبت از جرم سنگ خارج شده و به سطح سنگ منتقل می‌شود. در صورت وجود این سدیم‌ها در مصالح نصب زیر کار مزید بر علت شده و املاح دیگر را به سطح می‌کشاند.
لذا در صورت حساسیت هنگام خرید سنگ و مصالح به مشخصات سنگ توجه کنید. البته مقداری از سدیم در همه سنگ‌ها مجاز و اجتناب ناپذیر می‌باشد. استفاده از پوشش‌های نانو باعث می‌شود نفود آب کاهش یابد.
از همین رو برای نفوذ ناپذیری سنگ‌های تراورتن که دارای تخلخل نسبتا بالایی هستند از رزین و اپوکسی استفاده می‌شود.
پس به طور کلی علت شوره زدن سنگ را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- وجود املاح معدنی و نمک‌های محلول در ملات و ترکیبات سنگ
- رطوبت محیط
- تراکم پایین سنگ
آیا همه سنگ‌ها شوره و سفیدک می‌زنند؟
با توجه به نکات گفته شده در بالا می‌توان فهمید که امکان یا عدم امکان ایجاد سفیدک به عوامل زیر وابستگی دارد:
- نوع سنگ
- آجر و هر مصالح و وجود نمک در عناصر آن
- برخی از این عناصر عبارتند از سولفات کلسیم و کربنات باریم
- تراکم سنگ یا آجر؛ هر چه سنگ متراکم‌‌تر باشد و منافذ کمتری داشته باشد امکان و میزان ایجاد نمک کاهش می‌یابد.
به این ترتیب می‌توان گفت سنگ‌هایی هم چون تراورتن بیشتر مستعد ایجاد سفیدک هستند.
رطوبت بیشتر ایجاد سفیدک و شوره بیشتر را به همراه دارد. به همین دلیل معمولاً در مناطق مرطوب (نظیر شمال کشور) شوره‌های بیشتری بر نماهای سنگی و آجری دیده می‌شوند.
البته علاوه بر خود سنگ و آجر، وجود نمک‌ها در ملات نیز علت شوره یا سفیدک زدن نماست. هر چه میزان رطوبت موجود در ملات بالاتر باشد، این پدیده بیشتر به چشم خواهد خورد.
شوره زدن سنگ نما چه آسیبی به نما می زند؟
شوره زدن سنگ نما باعث می‌شود که نمای ساختمان نازیبا و ناخوشایند به نظر برسد. نمای ساختمان بیرونی ترین بخش آن است که در معرض نمایش عموم قرار دارد و باید به بهترین نحو به آن رسیدگی شود. شوره زدن نما به موارد مختلفی بستگی دارد مه موجب می شود تا مواد دارای سفیدک‌هایی بر روی سطح خود شوند.
عوامل موثر و تاثیرگذار در شوره زدن سنگ‌ها
در سنگ‌های ساختمانی و آجرها، نمک های محلولی وجود دارند که در شرایط خاصی تبدیل به نمک جامد می‌شوند.
رطوبت عناصر موجود در سنگ را به نمک محلول تبدیل کرده و به سطح سنگ می‌کشاند.
منافذ روی سنگ‌ها و آجرها باعث راه یافتن این نمک‌های محلول به‌سطح نما می‌شوند.
گاهی اوقات زمینی که ساختمان در آن بنا می‌شود نمک بسیاری دارد. در این شرایط برخی مصالح نظیر سیمان و آجرها نقش فیتلیه را ایفا کرده و نمک محلول به نمای ساختمان راه می‌یابد.
علت شوره زدن آجر
مهم ترین دلیل شوره زدن آجر وجود نمک‌های محلول در آب است. آجر قابلیت جذب آب بالایی دارد و در هنگام نصب بر روی نما نیز به دلیل ترکیب آب با ملات سیمان نمک را به خود جذب می‌کند و باعث ایجاد شوره و سفیدک بر روی سطح می‌شوند.
در سال‌های گذشته از آجر در اغلب نماهای ساختمانی استفاده می‌شد اما بنا بر دلایل مختلفی استفاده از آن محدودتر شده است که یکی از این دلایل وجود شوره بر روی نما بود.
علت شوره زدن سنگ
سنگ‌ها نیز درگیر شوره و سفیدک می‌شوند .اما نوع سنگ‌ها با یکدیگر متفاوت است و تمام سنگ‌ها به یک میزان دچار شوره نمی‌شوند. علت شوره زدن سنگ نما نیز می‌تواند وجود نمک در محلول آب باشد. البته میزان شوره بستگی به نوع سنگ دارد.
سنگ‌های آهکی مانند تراورتن به دلیل ساختار آهکی که دارند بیشتر از بقیه سنگ‌ها در معرض ایجاد شوره قرار دارند.
به طور مثال سنگی مانند گرانیت که دارای جذب آب کمتری نسبت به تراورتن است به شوره کمتری دچار می‌شود. در نتیجه ظاهر سنگ و عمر آن نیز افزایش پیدا می‌کند.
جلوگیری و رفع شوره سنگ
اگر مواد ساختمان شما دچار شوره شد به هیچ عنوان نگران نباشید، زیرا راه‌های مختلفی برای حل آن وجود دارد که ادامه به آنها می‌پردازیم:
راه حل ساده ای که وجود دارد این است که بعد از بندکشی سطح کار کاملا خشک شده و ملات پشت سنگ هم اطمینان داشته باشید که رطوبت ندارد.
- استفاده از شن‌های شسته شده یا دارای نمک و ترکیبات سولفات دار کمتر
- استفاده از روش مکانیکی و خشک که سنگ توسط پیچ، پلاک و پین به نما نصب می‌شود
- رزین و اپوکسی کردن سطح سنگ علاوه بر نفوذ ناپذیر کردن آن، سبب براق و زیبا تر شدن سنگ نیز می‌شود.
- سائیدن سطح سنگ با دستمال زبر یا سمباده (البته این روش خیلی پیشنهاد نمی‌شود چرا که باعث ایجاد خط و خش در سطح سنگ خواهد شد)
- شستسشو با آب و برس که روشی موقتی بوده که ممکن است بعد از خشک شدن آب، دوباره با این معضل رو به رو شوید
- استفاده از محصولات نانو که خاصیت آبگریزی دارند و جذب آب را به شدت کاهش می‌دهند. بنابراین می‌توان این محصولات را به عنوان محلول ضد شوره به کاربرد.
استفاده از جوهر نمک که بهترین و موثر ترین راهکار برای رفع شوره سنگ است. برای این منظور جوهر نمک را با آب رقیق کرده و بر روی سطح سنگ بریزید.
لازم به ذکر است که برای دوام این راهکار از مواد آبگریز کننده نیز باید استفاده شود.
نحوه شوره زدایی سنگ ساختمانی
برای رفع شوره سنگ از ساب زدن سنگ و واتر جت نیز استفاده می‌شود. در ساب زدن سنگ، با استفاده از دستگاهی خاص سطح سنگ را خراشیده و می‌سابند تا صاف و صیقلی شود. این روش سفیدک‌هایی که ممکن است در داخل سنگ و نزدیکی سطح آن ایجاد شده‌اند را نیز از بین می‌برد.
واتر جت نیز یکی از روش های مناسب برای از بین بردن شوره سنگ و مصالح ساختمانی است. در این روش از دستگاهی استفاده می‌شود که آب را با فشار زیاد و اغلب به همراه ذرات ریز ماسه به سطح سنگ وارد می‌کند و باعث از بین رفتن آلودگی‌های سطح آن می‌شود.
البته این روش به این دلیل که حین انجام آن از آب استفاده می‌شود، ممکن است پس از مدتی باعث ایجاد شوره و سفیدک‌های بیشتری در سطح سنگ شوند.
روش‌های پیشگیری از شوره زدن سنگ ساختمان
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که چگونه از بروز این معضل جلوگیری کنیم. روش‌ها و راهکارهای مختلفی جهت این کار وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. راه اول برای جلوگیری از شوره زدن سنگ نما این است که از شن و سیمان‌های استفاده کنیم که بدون نمک هستند.
روش دیگر این است که سنگ را به صورت خشک و مکانیکی بدون ملات سنگ به ساختمان پیچ و بلاک کنیم.
اگر می‌خواهید از ملات ساختمان استفاده کنید شن‌های شسته شده از نمک کمتری برخوردار هستند. روش بعدی استفاده از رزین است. با توجه به مساحتی که سنگ، ساختمان شما را در بر می‌گیرد باید از میزان مناسبی رزین استفاده کنید.
معمولاً از سنگ‌های تراورتن جهت نما استفاده می‌کنند. این نوع سنگ تنوع رنگی بالایی دارد. اگر در مناطق گرم و خشک قرار دارید و رنگ سنگ تراورتن شما هم از نوع سفید نیست برای جلوگیری از شوره زدن سنگ نما از رزین معمولی می‌توانید استفاده کنید.
کلام پایانی
شوره زدن سنگ علت‌های مختلف دارد که مهم‌ترین آن به خود سنگ مربروط می‌شود. سنگ‌های برخی معادن دارای یون‌های فعال هستند و یا اینکه بعد از رسیدن رطوبت فعال می‌شوند (البته این نوع سنگ ها فعلا درمان کاملی ندارند).
ولی اگر در مرحله تولید در کارخانه از آب مناسب استفاده کنند و همچنین لقمه‌های اسیدی و شوینده از نوع مرغوب استفاده شود و رزین کاری بطور دقیق انجام شود بصورتی که منافذ کامل پر شود، درصد شوره زدن پایین میاد.
نوع دیگر خیلی به سنگ مربوط نمی‌شود و در واقع به آب و هوا، ملات و مصالح استفاده شده مربوط است. مثلا اگر ملات خوب نباشد یا آب استفاده شده خیلی شور باشد بعد از مدتی این شوره به دو صورت ظاهر می‌شود. اول شوره خود مصالح هست که از درزه و منافذ سنگ بیرون می‌زند و دوم اینکه باعث فعال شدن یون‌ها در خود سنگ شده و باعث شوره در سنگ می‌شود.